NEW ORLEANS, ISTANBUL, 500 YIL

Bundan tam uc yil once bir gazete de bir dizi yayinlanmis. Bugun New Orleans’ta olanlari aynen anlatmis. Katagori 5 Kasirga New Orleans’a vurursa neler olacak diye. Katagori 5 degil de, bir kucugu vurdu. New Orleans belki de 10 yil komada yasayacak. Komadan cikip cikamiyacagi da belli degil. O zamanlar bazilari bu diziyi elestirmisler. "Ancak besyuz yilda bir olacak bir seneryo!" demisler. Demek ki diyorum, 500 ncu yilin icerisindeymisiz.

Ben Istanbul’u hayal meyal hatirliyorum. Babam bizi bazan Baglarbasi’ndan Uskudar’a yuruturdu. Fatih’den Yenikapi’ya, Hatta Eminonu’den Besiktas’a kadar yurudugumuzu de hatirlarim. Evler, evler. Beton evler. Eski evler. Dag tas bina bilirim. Babam dedi ki, Istanbul icin de deprem tehlikesi var. Depremin en siddetlisi nedir? 10 mu, 12 mi hazirlanin. 500 yilda bir olacagina bakmayin. 500 ncu yilda olmadigimizi kim garanti ediyor?

Cocuklugumun, gencligimin bir donemini, toplam 28 yillik omrumun 15 yilini yasadigim Mississippi sahilleri gozlerimin onunde yok oldu. Bir gun once vardi. Bir gun sonra yok. New Orleans’a hafta sonlari kacamak yapardik. Bilemedin bir saat. New Orleans’da yok.

Yollar yok. Su yok. Elektrik yok. Binalar yerle bir. Hicbir telefon calismiyor. Polis, itfaiye zabita memurlari kendi dertlerinde. Polisin yuzde 60'i gorev yerlerini terketmis. Calismiyorlar. Her yerde yagma var. Insanlar birbirini kursunluyorlar. Evleri ayakta olan, biraz suyu yiyecegi olan digerlerinden korkuyor. Mezarlik yok, cesetleri koyacaginiz morg yok. Mezarlardan eski cesetler fiskirmis. Eski ve yeni cesetler sokaklarda.

New Orleans ve Mississippi’ye kasirganin ne zaman ve nasil vuracagi onceden biliyordu. Sehri terkedin dediler. Kimi onemsemedi. Kiminin de gucu yetmedi. Sadece maaslarina bagimli kisiler 1 Eylul’u bekliyorlardi. Ayliklarini almak icin. Bir yere gidemediler.

Soyle televizyonlara bir bakin. New Orleans’ta kalanlarin hepsi zenci. Beyazlar yok. Gitmisler. New Orleans, tekrar New Orleans olana kadar da gelmezler!

Baska bir sey var. Eger, kamu kuruluslarinizi din, irk, politik ayirimlari dikkate alarak yapilandirmissaniz, mevcut duzen insani yardim icin bile ayirim yapiyor. Beyazlarin, hatta asiri beyazlarin kontrolunde olan, ona gore duzenlenmis bir teskilat, konu zenciler olunca, yardim elini uzatmada zorlaniyor. Sistem calismiyor. Hatta gizli gizli birileri bu felaketi New Orleans’i TEMIZLEMEK icin bir firsat olarak da goruyorlar! Her tarafi buldozerlerle dum duz edelim! Vallahi ve billahi bunu diyenler devletin en yukarilarinda olanlar...

Gelelim Istanbul’a. En yuksek depremin siddeti nedir? 10-12? Vuracak. Iyi tahminlere gore 500 yil icinde? Ama kimse bilmiyor. 498 mi, 499 mu, 500 ncu mu yildayiz?

Istanbul’u vuracak. Baglarbasi yerle bir olacak. Uskudar’a yuruyemiyeceksiniz. Su olmayacak. Elektrik olmayacak. Itfaiye evinize gelmeyecek. Polis kendi coluk cocugunun derdinde olacak. Asker yemek bulamiyacak. Silahli olan asker, polis, zabita; bir tas su bulmak icin, suyu olani kursunlayacak. Asker, polis, zabita, itfaiye yardim edebilse bile ayirim yapacak. Alevi, Sunniye, Turk, Kurde, asker polise, polis zabitaya, fakir zengine yardima kosmayacak. Bogazda ki yalilar yagmalanacak. Kursunlanacak. Atese verilecek. Irza gececekler. Oldurecekler. Insanlar sokaga cikamiyacak.

Vali, Mudur, Pasa, fabrikator; susuz, telefonsuz, arabasiz, soforsuz, korumasiz kalacak. Sulari, elektrikleri, telefonlari varsa da olmayanlar gelip yagma edecekler. Istanbul’a kimsenin havadan yiyecek, su ilac atmaya gucu olmayacak. F-16 ucaklari bu ise yaramaz!

Oluleri gomecek yer bulamiyacagiz. Ates bulursak yakacagiz. Istanbul ceset kokacak. Istanbul sidik kokacak. Gaz, havagazi, sidik, bok, olu kokulari birbirine karisacak. Butun lagimlar patlayacak. Cocuklar boklu sulari icecek. Depremden olmeyenler hastalanacaklar. Cocuklar annelerin kollarinda olecek. Insanlar kendi yakinlarinin cesetlerini yiyecekler.

Ati, esegi olanlar birseyler tasiyacak. Egitilmis kopekleri olanlar kopeklerinden yardim dilenecekler. Cesetleri bulmak, kendilerini korumak icin. Yardim gelmeyecek. Yiyecek gelmeyecek. Depremden yara alip kurtulanlar, aci cekecekler. Yaralari mikrop kapacak. Onlarin inlemelerine dayanamiyan esleri, dostlari, cok daha cekmesin diye kendi akrabalarinin hayatina son verecekler.

Cok mu agir geldi? Inanamiyor musunuz? Olmaz mi diyorsunuz? Benim bu yazdiklarimi 3 yil once bir gazetede dizi olarak yayinlamislar. Aman agzindan yel alsin, demisler. Insallah boyle birsey olmaz. Oluverdi...

3 mu, 4 gun mu bilmiyorum. Yillar gibi geldi. Bu afatin icerisinde yasadim. Hem de Amerika’da. Dunyanin bir numarali ulkesinde. Yazdiklarim da abarti varsa, onlarda kisa surede gerceklesir. Merak etmeyin! New Orleans’ta hayat belki de 10 yil olmayacak.

New Orleans, benzetmek gibi olmasin, Istanbul’a benziyordu. Bazi zenginler ve bircok fakir. Fakirler bogaz tokluguna yasarken, kasirga geliyor dediler. Zenginler gitti. Zenciler kaldi. Istanbul’un New Orleans’dan farki, uc dort gun onceden kimse deprem geliyor diyemiyecek. Zenginler de gidemiyecek!

Ne mi yapalim? Istanbul’u biz yikalim.

Insanlarin deprem sonrasi yuruyerek gidebilecekleri alanlar acalim. Kocaman parklar yapalim. Hem Istanbul guzellesir, hem de gidecek yeriniz olur.

Polis’i, zabitayi atlandiralim. Evet atli plis, atli zabita olsunlar. At sporunu tesvik edelim. Egitimli kopekleri de. Bazi yollari motorlu arac trafigine kapatalim. Atli arabalari zorunlu kilalim. Atli arabayi, faytonu tesvik edelim. Istanbul turist kenti degil mi? Taksim den Sisli’ye trafigi yalniz atli arabalara acarsaniz, faytonla arabadan daha cabuk gitmez misiniz?

Yolunuz, koprunuz, olmayacak. Deniz yolunu kullanalim. Denize kiyi yerlere, 10-12 siddetinde depreme dayanikli iskeler yapalim. Gemilerin getirdiklerini atla, esekle insanimiza tasiriz!

Uskudar’dan Baglarbasi’na, Besiktasdan Taksime, actigimiz parklara 10-12 de yikilmayacak, calisacak kablolu telefonlar yerlestirelim.

Parklarimiza, plastik tuvaletler koyalim. Pislik kanalizyona degil, acacagimiz cukurlara gidebilsin. Bu cukurlarimiz, kuyularimiz 10-12 icin hazirlikli saglam olsun. Yine 10-12 lik depreme dayanikli su depolarini bu parklara dagitalim. Halkin parklarda simdilik keyif yapabilecekleri sulari, deprem sonrasi ihtiyaclarini karsilayabilsin.

Gorduk ki, binlerce kilometre otelere bomba yagdirabilen Amerikan silahli kuvvetleri, boyle bir felakete hazirlikli degil. Daha dogrusu, cok makyaj yapilmis, bu firtinanin sulari makyajlarini doktu. Hani o dev ucaklari var ya. Komutan diyor ki bu dev ucaklar, malzeme tasimak icin. Insan, hasta tasiyacak duzenimiz yok. Ozeti. Vallahi ve billahi biz oldurmek icin teskilatlandirildik. Hayat kurtarmasini bilmiyoruz.

Derim ki, bir ulkenin Silahli kuvvetleri, polisi, zabitasi, sivil kuruluslari boylesine buyuk bir felaket icin hazirlanmissa, diger dusmanlar viz gelir, tiris gider.

Amerika ve diger gelismis ulkeler bu felaketden ders alir, butun kuruluslarini yerle bir eder, yenilerini kurarlar da biz ne yapariz, bilemiyorum.

Biloxi, Mississippi

1 Eylul 2005

NEREDEN MI ICAP ETTI?

New Orleans bize bilemediniz bir saat mesafede. Bugun vali diyor ki, cesetleri kaldiramiyoruz. FEMA dedikleri Federal Acil Isler Kurumu cesetleri toplayacak firma ile anlasamamis. Ceset toplamayi ihaleye mi cikariyorlar bilemiyorum?

Yillardir savasiyorlar. Kizilderilisinden, Iraklisina kadar. Demek ki diyorum, ceset kaldirma konusuna kafayi hic yormamislar. Kizilderiler olenlerini toplayip gommustur. Iraklilar da. Is New Orleans'a gelince isler karisti. Cesetleri kim kaldiracak?

Konu zenci olunca isler biraz daha karisik oluyor, herhal. Ayak kemiklerinin bile insandan cok hayvana benzerligini bilimsel bir konuymus gibi aralarinda konusanlar, bunlar esrar cekmek, icmek ve dogurmaktan baska ise yaramaz diyenler, cesetlere de ayni gozle bakiyor olmasin? Biraz daha curuyup dagilsinlar, toplar cope mi atariz diyorlar?

Bazan Insan olmaktan korkuyorum. 

13 Eylul 2005